Cyberataki w Polsce: 79 proc. chroni komputery, ale smartfony wciąż zagrożone

Cyfrowy świat rozwija się w zawrotnym tempie, ale niestety wraz z nim mierzymy się także z cyberatakami. Jak wynika z naszego raportu „Test z Cyberbezpieczeństwa”, Polacy podejmują działania, by chronić przed nimi swoje urządzenia. Większość z nas dba o zabezpieczenie komputerów, natomiast aż 49 proc. osób nie korzysta z dodatkowego oprogramowania antywirusowego na swoich smartfonach. Zwiększa się także znajomość cyberoszustw – już 87 proc. słyszało o phishingu. A jak Polacy chronią się przed cyberzagrożeniami i jakie inne formy przestępstw znają? Tego dowiesz się z poniższego tekstu.

Komputery dobrze chronione, ale co ze smartfonami?

Polacy podejmują konkretne kroki, aby chronić urządzenia przed cyberatakami. Według naszego badania, 79 proc. ankietowanych zabezpiecza swoje komputery lub laptopy programami antywirusowymi, co jest dobrą wiadomością – szczególnie w kontekście coraz bardziej zaawansowanych ataków, z jakimi musimy się mierzyć. Niestety, sytuacja wygląda gorzej, gdy przyjrzymy się poziomowi ochrony smartfonów. Choć to właśnie one są wykorzystywane do zarządzania finansami, przechowywania wrażliwych danych czy korzystania z aplikacji bankowych, aż połowa z nas nie stosuje na nich dodatkowych systemów antywirusowych. Najwyższy poziom zabezpieczeń odnotowano w grupie czterdziestolatków – zarówno w przypadku komputerów (87 proc.), jak i smartfonów (51 proc.). Z kolei najmniej chronione urządzenia mają osoby starsze, co sprawia, że są one bardziej narażone na działania cyberprzestępców. Nieco ponad jedna trzecia osób powyżej 60. roku życia chroni swoje telefony.

Jak wskazuje Marek Jasiukiewicz, dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa z Santander Consumer Banku: „Cyberataki mogą mieć wiele negatywnych konsekwencji, w tym naruszenie danych, ich utratę lub manipulację, dlatego tak ważne jest dbanie o bezpieczeństwo cyfrowe. Zaskakuje, że jedynie 45 proc. Polaków dodatkowo chroni smartfony, z których korzystamy codziennie, wykonujemy przelewy bankowe czy wprowadzamy dane wrażliwe. Tymczasem cyberprzestępcy często w pierwszej kolejności atakują przez telefony i wykorzystują socjotechnikę, by wyłudzić dane logowania lub informacje o kartach płatniczych. Warto pamiętać, że bank nigdy nie prosi o takie dane jak PIN, kod CVV czy hasło do logowania. Dzięki akcjom edukacyjnym coraz więcej osób o tym wie i niezależnie czy mówimy o młodszym pokoleniu czy seniorach, blisko 90 proc. słyszało o praktykach podszywania się pod instytucje w celu wyłudzenia danych i może się skutecznie przed nimi obronić”.

Różne formy cyberataków – na co trzeba uważać

Cyberataki mogą przybierać wiele form, dlatego tak ważne jest, aby rozumieć najczęściej spotykane zagrożenia w internecie. Do najpopularniejszych metod, które mogą dotknąć użytkowników, należą phishing, spoofing, deepfake oraz ransomware. Przyjrzyjmy się bliżej tym zagrożeniom, aby zrozumieć, co mówią dane i jak możemy skutecznie się przed nimi chronić.

Phishing, czyli podszywanie się pod zaufane instytucje lub osoby w celu wyłudzenia poufnych danych, takich jak loginy czy hasła, jest jednym z najpowszechniejszych zagrożeń. Z naszego raportu wynika, że prawie dziewięciu na dziesięciu Polaków zna tę formę ataku. Podobną metodą oszustwa jest spoofing, czyli podszywanie się pod tożsamość, e-mail lub adres IP, aby wyłudzić informacje lub pieniądze. O tego rodzaju atakach słyszało 73 proc. z nas. Taki sam odsetek (73 proc.) zna deepfake — technologię, która używa sztuczną inteligencję do tworzenia realistycznych, ale fałszywych obrazów lub filmów, stosowanych w oszustwach, szantażu lub dezinformacji. Pomimo rosnącej świadomości na temat cyberzagrożeń, ponad 20 procent osób nie jest zaznajomionych z tymi praktykami. Badanie pokazuje, że najmniej wiedzy w tym zakresie mają osoby powyżej 60. roku życia, a najwięcej osoby między 18 a 39 rokiem życia. W przypadku bardziej zaawansowanych metod, takich jak ransomware (ataki polegające na szyfrowaniu danych w celu wymuszenia okupu), wiedza jest mniejsza – jedynie 44 proc. respondentów zna to zagrożenie. podczas gdy 50 proc. w ogóle nie zdaje sobie sprawy z jego istnienia.

- Choć 16% badanych nie posiada dodatkowego oprogramowania antywirusowego na swoich laptopach, a 49% respondentów nie chroni w ten sposób swoich smartfonów, na szczęście nie jest to poważny powód do niepokoju. Nowoczesne systemy operacyjne, takie jak np. Windows, Android czy iOS, w swoich najnowszych wersjach mają wbudowane mechanizmy antywirusowe, które, jak pokazują niezależne testy, są w stanie zatrzymać ponad 99% zagrożeń - czyli mają skuteczność porównywalną z tradycyjnymi antywirusami. Dodatkowo używając komputera czy telefonu jesteśmy chronieni przez inne mechanizmy bezpieczeństwa - nasze przeglądarki sprawdzają, czy nie wchodzimy na niebezpieczne strony a polscy operatorzy telekomunikacyjni nie tylko uniemożliwiają połączenia ze znanymi złośliwymi witrynami, ale od niedawna blokują także niebezpieczne SMS-y czy fałszywe połączenia telefoniczne. Nie oznacza to jednak, że możemy beztrosko korzystać z naszych urządzeń - żaden mechanizm nie gwarantuje 100% bezpieczeństwa, więc warto zastanowić się przed kliknięciem w link czy przed otwarciem załącznika, czy to na pewno wiarygodna wiadomość skierowana do nas - komentuje Adam Haertle, trener i ekspert bezpieczeństwa.

Jak zadbać o bezpieczeństwo urządzeń

Aby skutecznie chronić swoje dane, warto zastosować kilka prostych kroków, które mogą znacząco zmniejszyć ryzyko cyberataków:
• Regularnie aktualizuj oprogramowanie: aktualizacje często zawierają poprawki zabezpieczeń, które eliminują luki wykorzystywane przez hakerów.
• Korzystaj z silnych haseł: wybieraj hasła składające się z kombinacji liter, cyfr i symboli, a także regularnie je zmieniaj.
• Zainstaluj oprogramowanie antywirusowe: zarówno na komputerze, jak i smartfonie. Oprogramowanie to może wykrywać i blokować zagrożenia w czasie rzeczywistym.
• Uważaj na podejrzane linki: nigdy nie klikaj na nieznane linki w wiadomościach e-mail, SMS-ach czy komunikatorach.
• Zabezpieczaj swoje konta: korzystaj z dwuetapowej weryfikacji, która dodatkowo chroni Twoje loginy i hasła.

Cyberzagrożenia stają się coraz bardziej zaawansowane, a ich formy dynamicznie ewoluują. Warto pamiętać o praktykach, które pozwolą nam być bezpieczne w sieci. Inwestycja w zabezpieczenia cyfrowe to kluczowy krok w zapewnieniu spokoju i ochrony w codziennym, coraz bardziej cyfrowym świecie.

Badanie zostało zrealizowane na zlecenie Santander Consumer Banku – banku od kredytów metodą telefonicznych, standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo (CATI), przeprowadzonych przez Instytut Badań Rynkowych i Społecznych (IBRiS) w dniach 2 - 7 września 2024 r. W badaniu wzięła udział reprezentatywna grupa dorosłych Polaków korzystających z internetu. Próba n = 1000.