Zadzwoń po kredyt 71 358 22 15
71 358 22 15
Podstawy cyberbezpieczeństwa. Jak chronić swoje urządzenia i dane?
Cyberbezpieczeństwo to jedno z najważniejszych zagadnień w erze cyfrowej. W dobie powszechnego dostępu do internetu i korzystania z urządzeń elektronicznych, dbanie o bezpieczeństwo danych staje się priorytetem. Co można zrobić, by zminimalizować ryzyko?
Co wiemy o zwyczajach użytkowników internetu?
Zwyczajom użytkowników sieci przyjrzał się ostatnio Santander Consumer Bank. W najnowszym raporcie „Polaków Portfel Własny: Polacy w sieci” przedstawiono zachowania osób, które korzystają z internetu. Aż 36% ankietowanych spędza swój wolny czas w wirtualnym świecie, poświęcając na to od 3 do 4 godzin dziennie. Najczęściej czytają wiadomości, oglądają filmy i słuchają muzyki. Natomiast na trzecim miejscu aktywności online jest korzystanie z bankowości elektronicznej lub mobilnej.
Mimo że stały dostęp do banku i zgromadzonych środków jest bardzo wygodny, niesie też pewne ryzyko. Tracąc czujność, łatwo paść ofiarą oszustów, którzy czyhają przede wszystkim na wrażliwe dane. Stąd już tylko krok do kłopotów finansowych. Dlatego warto poznać podstawowe zasady cyberbezpieczeństwa.
Czym jest cyberbezpieczeństwo?
Cyberbezpieczeństwo to zbiór praktyk, narzędzi i strategii mających na celu ochronę systemów komputerowych, sieci, programów i danych przed cyberatakami, nieautoryzowanym dostępem, uszkodzeniem lub zakłóceniem. Obejmuje ono szeroki zakres działań, od zabezpieczenia pojedynczych urządzeń po ochronę całych infrastruktur sieciowych.
W erze cyfrowej, gdzie coraz więcej aspektów naszego życia przenosi się do świata wirtualnego, cyberbezpieczeństwo nabiera kluczowego znaczenia. Ataki hakerów, kradzieże tożsamości, wycieki danych czy oszustwa internetowe to tylko niektóre z zagrożeń czyhających na użytkowników sieci. Dlatego tak ważne jest, aby każdy posiadał podstawową wiedzę na temat ochrony swoich urządzeń i danych.
Pierwszym krokiem do zapewnienia bezpieczeństwa w sieci jest odpowiednie zabezpieczenie używanych urządzeń. Dotyczy to zarówno komputerów, laptopów, tabletów, jak i smartfonów:
- podstawą jest zainstalowanie i regularne aktualizowanie oprogramowania antywirusowego;
- równie istotne jest regularne aktualizowanie systemu operacyjnego i używanych aplikacji.
Kolejnym elementem jest stosowanie silnych, unikalnych haseł do wszystkich kont i usług internetowych. Hasło powinno składać się z co najmniej 12 znaków, zawierać małe i wielkie litery, cyfry oraz znaki specjalne. Należy unikać używania tego samego hasła w wielu miejscach, gdyż w przypadku wycieku danych z jednego serwisu, pozostałe konta również staną się zagrożone.
Dodatkową warstwę ochrony zapewnia uwierzytelnianie dwuskładnikowe. Polega ono na weryfikacji tożsamości użytkownika za pomocą dwóch niezależnych czynników, np. hasła i jednorazowego kodu przesyłanego SMS-em lub generowanego przez aplikację mobilną banku. Nawet jeśli cyberprzestępca zdobędzie hasło, bez dostępu do drugiego składnika uwierzytelniania nie uzyska dostępu do konta.
Dbałość o cyberbezpieczeństwo to nie tylko ochrona urządzeń, ale również swoich danych osobowych i prywatności w sieci. Należy zachować ostrożność podczas udostępniania informacji w internecie, szczególnie na portalach społecznościowych. Warto kontrolować ustawienia prywatności i ograniczać krąg osób, które mają dostęp do publikowanych treści.
Ważne jest także zwracanie uwagi na wiarygodność odwiedzanych stron internetowych i otrzymywanych wiadomości e-mail. Jak wskazuje raport CERT Polska (organizacja, która działa w ramach NASK – Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej) w 2023 roku cyberprzestępcy najczęściej stosowali techniki phishingu. Polegają one na podszywaniu się pod znane marki lub instytucje – w tym banki – w celu wyłudzenia poufnych danych, takich jak hasła czy numery kart kredytowych.
Należy zachować czujność i nie otwierać podejrzanych linków lub załączników. Jeśli wiadomość mailowa bądź SMS-owa pochodzi z banku, najlepiej zweryfikować jej prawdziwość na infolinii. W tym celu trzeba w wyszukiwarce znaleźć stronę banku, następnie zadzwonić na podany tam numer telefonu. Podobnie jeśli otrzymujemy telefon od osoby, która podaje się za konsultanta banku i prosi o przekazanie hasła do bankowości. Należy się rozłączyć i skontaktować z infolinią. Poza tym pracownik instytucji finansowej nie ma prawa pytać o takie kwestie.
Skuteczną metodą ochrony danych jest ich szyfrowanie. Polega ono na kodowaniu informacji w taki sposób, że stają się one nieczytelne dla osób nieuprawnionych. Można je zastosować zarówno do pojedynczych plików, jak i całych dysków twardych. W przypadku kradzieży lub zgubienia urządzenia, zaszyfrowane dane pozostaną bezpieczne.
Równie istotne jest regularne tworzenie kopii zapasowych najważniejszych danych. Pozwala to uniknąć ich utraty w przypadku awarii sprzętu, działania złośliwego oprogramowania lub błędu użytkownika. Kopie zapasowe powinny być zabezpieczone hasłem.
W erze powszechnego dostępu do internetu często korzystamy z publicznych sieci Wi-Fi w kawiarniach, centrach handlowych czy na lotniskach. Należy jednak pamiętać, że takie sieci są szczególnie narażone na ataki cyberprzestępców. Przesyłane dane mogą zostać przechwycone i wykorzystane do kradzieży tożsamości lub poufnych informacji. Aby zminimalizować ryzyko, zaleca się unikanie logowania do wrażliwych usług przez publiczne sieci Wi-Fi.
Jest to jedna z możliwości, która w szczególny sposób zabezpiecza użytkownika. Zastrzeganie numeru PESEL działa od 17 listopada 2023 roku – można to zrobić osobiście w urzędzie lub w aplikacji mObywatel. Dzięki temu w przypadku wycieku wrażliwych danych czy też nieuprawnionego logowania do bankowości elektronicznej oszuści nie będą mogli zaciągać zobowiązań finansowych w imieniu poszkodowanego. Od 1 czerwca 2024 roku przy każdej takiej próbie banki będą miały obowiązek sprawdzać, czy dany numer PESEL nie został zastrzeżony.
Jak bezpiecznie korzystać z bankowości elektronicznej lub mobilnej?
Aby bezpiecznie korzystać z bankowości elektronicznej, należy przestrzegać kilku kluczowych zasad:
- trzeba zadbać o silne, unikalne hasło do konta bankowego i regularnie je zmieniać;
- warto włączyć dodatkowe zabezpieczenia, takie jak uwierzytelnianie dwuskładnikowe czy powiadomienia o transakcjach;
- komputer i smartfon powinny mieć aktualny system operacyjny, oprogramowanie antywirusowe;
- należy unikać logowania do bankowości internetowej przez publiczne sieci Wi-Fi oraz z niezaufanych urządzeń;
- warto też sprawdzać, czy strona banku ma certyfikat SSL i czy adres jest poprawny;
- należy mieć ograniczone zaufanie do maili, wiadomości SMS i rozmów telefonicznych.
Cyberbezpieczeństwo wymaga stałej uwagi i zaangażowania ze strony użytkowników. Stosowanie podstawowych zasad, takich jak zabezpieczenie urządzeń, używanie silnych haseł, ochrona danych osobowych i ostrożność w sieci, znacząco redukuje ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępców. Warto również na bieżąco śledzić informacje o nowych zagrożeniach i metodach ochrony, aby skutecznie dbać o swoje bezpieczeństwo w dynamicznie zmieniającym się środowisku cyfrowym.
Źródła:
M. Krakowiak, T. Bajor, Współczesne zagrożenia związane z użytkowaniem sieci, [w:] „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa”, 2018, t. VI, s. 575–590 (dostęp online)
https://cert.pl/uploads/docs/Raport_CP_2023.pdf
